Londen is druk. Drukker dan Amsterdam. Daar hebben ze geen last van bierfietsen, maar van Ferrari’s en Lamborghini’s die te hard optrekken en oorverdovend lawaai produceren. ‘Sjieke’ rijke buurtbewoners beginnen te klagen en in The tube lijkt iedereen haast te hebben, kijken mensen vermoeid of staren voor zich uit. In Noord Engeland, geen overlast van Ferrari’s, maar gebrek aan geld en banen. De Brexit hanen hebben inmiddels het veld verlaten en zijn even stil. Tijd voor een wissel van de macht. Lees verder Wissel van de macht→
‘Strawberry’ blijft een lekker woord. ‘Aardbei’ klinkt ook niet verkeerd, maar anders: aardser, eenvoudiger, terwijl ‘strawberry‘ sierlijker en romantischer klinkt. Bij ‘strawberries’ droom ik weg en van een aardbei wordt ik wakker. Kunt u mij nog volgen?
Zelfs de koningin onder de waterlelies, Victoria, is in de war. Zij bloeit slechts een keer per jaar en wel in de nacht. Na de tweede nacht verdwijnt zij onder water om haar zaden te laten rijpen. De eerste nacht opent zij haar bloem in het wit en de tweede in het roze en daarna neemt zij afscheid.
Gelukkig maakt ze meerdere bloemen. Ze verschijnen achter elkaar en nooit tegelijkertijd. Haar bladeren zijn immens met hoog opstaande randen. Zo sterk dat er kleine kinderen op kunnen drijven. Het is nauwelijks te bevatten dat deze bloem met haar bladeren uit één zaadje komt. Het is een wonder.
Vrijdag een week geleden, midden op de dag, opende Victoria haar witte bloembladen opeens. ‘Niks wachten tot het donker is, laat ik de boel ’s omgooien’ moet ze gedacht hebben. ‘Compleet in de war’: riep de tuinman van de Hortus. ‘Net als wij’, dacht ik.
Plantenjournaal- Meisjesogen (Coreopsis ‘Sonja’)
Coreopsis ‘Sonja’ foto: MvL
Felrode meisjesogen (coreopsis) met een witte rand kijken me vragend aan. Hun stengels zijn één met het gras. Ze staan daar zo vrolijk en onschuldig te wezen. Ik denk terug aan mijn meisjestijd. Met onbezorgde blik keek ik de wereld in, nog onwetend en onschuldig bovendien. Niet dat ik nu zoveel meer weet, ik doe alsof en van onschuld is ook al geen sprake meer. Om van de zorgen in de wereld maar te zwijgen. Ik begin te veel uit te weiden, terug naar de onschuldige plant.
De Coreopsis is een makkelijke, vaste plant en stelt nauwelijks eisen aan de grond, alleen van nattigheid moet zij niets hebben, vooral niet in de winter. Zij doet het goed op arme droge grond en bloeit vooral in de late zomer. Sommige soorten bloeien door tot diep in de herfst. De bloemen hebben een margriet-vorm en kunnen allerlei kleuren hebben en verschillende lengtes ( 30 tot 100 cm). Het zijn prairie-planten, waardoor ze wind en droogte goed verdragen. Veel voeding is niet nodig. Een zonnige standplaats heeft de voorkeur, een beetje schaduw wordt voor lief genomen. Kortom, een ideale zorgeloze plant, ook voor de mens zonder groene vingers.
Weer zonnebloemen? Twee weken geleden ging het ook al over die bloemen. Ja toen vertelde ik nog dat ze met hun hoofdjes naar de zon keken. Vandaag was er geen zon, het regende en regende pijpenstelen en toch stonden ze daar met z’n allen vrolijk te wezen op het plein. Alle 125.000 deden hun best in de regen. Om er verlegen van te worden. Het Museumplein is omgetoverd in een labyrint van zonnebloemen. Zie daar maar eens uit te komen. Lees verder Zon van de bloemen→
Met een zekere regelmaat stuurt vriendin J. foto’s met de vraag: ‘Wat is dit?’ En ik doe dat bij haar. Het zijn onze bloeimomentjes. J. is daar mee begonnen om m’n plantenkennis op te krikken. Zo kreeg ik deze week bovenstaande foto via de Whats App. ‘Braam of framboos, een makkie’ dacht ik nog. Om m’n kennis te showen app ik het liefst direct terug, maar voor de zekerheid ging ik even op het grote web te rade. Twee uur later was ik nog bezig, ik kwam er niet uit. Hoe meer informatie, hoe moeilijker het wordt. Kennis van zaken is meestal een belemmering, ook in de plantenwereld. Lees verder Braamboos→
Zeg het met bloemen moet Poetin gedacht hebben. Kort na de oproep om een internationaal tribunaal op te richten om daarmee de daders van de vliegramp met de MH17 voor de rechter te slepen, gaf Rusland te kennen dat er beestjes in de Nederlandse bloemen krioelen. Het ongedierte zou ‘een ernstig gevaar’ vormen voor de Russische economie en landbouw. Nadat het Europese fruit in de ban is gedaan, wordt nu ook de Nederlandse bloem geboycot. Lees verder Zeg het met bloemen→
Op de internationale kwekersdagen van Bingerden kwam ik de Troika roos tegen. Troika lijkt op ‘Trojka’ en dat woord is de laatste tijd nogal in het nieuws. Dit in verband met de financiële situatie in Griekenland. Namens de Europese Unie onderhandelt de trojka (EC, IMF en ECB) met Griekenland over de Griekse staatsschuld die iets aan de hoge kant blijkt te zijn, althans volgens de Europese richtlijnen. De trojka biedt financiële noodsteun aan in ruil voor bezuinigingen aan Griekse kant. Als er niet wordt bezuinigd zoals de trojka beveelt, zijn de poppen aan het dansen. Lees verder Trojka hier, Trojka daar→
Eind september, begin oktober is het appeltijd. De appels kunnen weer worden geplukt. Eén van de lekkerste, eigenlijk dè lekkerste appel, is de Groninger kroon. Hij is licht zuur met een vleugje zoet, het vruchtvlees is stevig, mals en sappig tegelijk.
Ik ben trouwens niet de enige die graag in deze appel bijt. Maarten ’t Hart heeft drie hoge Groninger kronen op zijn landgoed staan en heeft er zelfs een kort verhaal aan gewijd in zijn boek ‘De groene overmacht’ (tuinieren op de zware klei). Hij schrijft er aardig over. Ik citeer: (-) ‘Verbazingwekkend blijft echter dat de Groninger kroon volledig uit de schappen van de groentewinkels is verdwenen. Goed, het is een hoogstamfruitboom, en omdat die moeilijk te plukken zijn, is men op andere rassen overgegaan. Smaak is opgeofferd aan gemak. Dat de consument zich toch zo heeft laten ringeloren! Ik ben ervan overtuigd dat Eva in het paradijs haar tanden gezet heeft in een Groninger kroon. Was de boom der kennis van goed en kwaad zo’n moderne laagstamfruitboom geweest, dan zou de zondeval nooit hebben plaatsgevonden.’
Denkend aan mijn moeder die haar leven lang in Groningen woonde neem ik straks een hap van de kroonappel die voor me ligt en ga er ‘s heel lang over doen.
Museum Oud Amelisweerd met Der Vogel van Armando foto: MvL
Een geheel andere kroon is Armando’s vogel op het dak van het landhuis Oud Amelisweerd, nu een museum, MOA geheten. Het ziet er grappig uit die rare vogel op het dak. Het beeld Der Vogel werd in 2007 op de restanten van de toren van het uitgebrande Armando Museum geplaatst. Het beeld stond toen symbool voor de herrijzenis van het museum en de kerk die in de as waren gelegd. Dat is goed gelukt, zij het op een andere plek. Zie MOA
MOA is een huis van kunst in de natuur. En daar is geen woord van gelogen. Het staat er lieflijk aan de rand van een idyllisch park of bos waarin je heerlijk kan struinen. Binnen is ook natuur. Naast de collectie van Armando zijn er Chinese behangsels met natuurmotieven. Niet zomaar een behangetje, maar historische behangsels uit de 18e-eeuw, van jachtscènes, drakenbootraces tot romantische vogeltaferelen. Allemaal met de V.O.C. uit China gehaald en na drie eeuwen ‘gewoon’ op de oorspronkelijke plek te zien.
Chinees behang in MOA foto MvL
De vogeltjeskamer heeft het mooiste behang, tenminste als je romantisch bent aangelegd. Ben je dat niet, dan word je het wel. Even zitten in de vensterbanken van deze kamer en je droomt rustig weg van …. Dat mag eenieder zelf invullen.
Even leek het of ik in een schilderij ronddwaalde. Waar ik ook keek, alles leek in scene gezet en geen onkruid te vinden. Alsof er een styliste aan te pas was gekomen. In zekere zin is dat ook zo. Meer dan 700 mensen onderhouden de verschillende tuinen van Wisley in Surrey, even buiten Londen. Met grote moeite, zeg gerust tevergeefs, probeer ik mijn moestuintje van 17 m2 onkruidvrij te houden, terwijl Wisley Gardens , ongeveer 150 voetbalvelden bij elkaar, onkruidvrij oogt en eruit ziet als om door een ringetje te halen.
Keeping up appearances, dacht ik nog, want daar zijn die Engelsen goed in.
Je komt hier van alles tegen van eenvoudige voorbeeldtuinen tot boomgaarden en van tropische kassen tot rotstuinen. De gevarieerdheid aan planten is enorm, bomen, grassen, bamboe, fruit, groenten, bloemen, cactussen, waterplanten, ik zou niet weten wat er niet is. Na een dag rondhangen heb je pas de helft gezien. Dan ben je er ook even klaar mee, althans zo verging het mij. Te veel, te mooi.
Enige opluchting bespeurde ik bij me zelf toen ik een laan met hosta’s betrad. Haast allemaal aangevreten door de slakken. Het zag er verschrikkelijk uit. Er was weinig overgebleven van de bladeren. Ik weet niet waarom, maar het was fijn om deze imperfectie te zien en te beseffen dat er in Wisley Gardens ook gewoon slakken wonen.
bron: forum.tuinadvies.be
Achter de slakkenlaan liggen de voorbeeldtuinen. De bloemencombinaties zijn er overweldigend. Bijvoorbeeld de blauwgrijze distel in combinatie met kattenkruid (Nepeta ‘Six Hills Giant’) of reuze lavendel (Perovskia ‘Little Spire’), wie het weet mag het zeggen, het lijkt af en toe zo erg op elkaar. Toch zou ik het moeten weten want overal staan de namen van de planten op bordjes vermeld. Even niet goed opgelet.
De blauwgrijze distel (Eryngium giganteum ‘Silver Ghost’ ) is een bijzonder soort dat tweejarig is, maar zich meestal direct uitzaait. Het scherp getande in het oog lopende blad is prachtig zilvergrijs, maar de bloemen zijn nog opvallender. Ze openen wittig groen om daarna schitterend naar glimmend zilver te verkleuren. De eigenlijke bloemkopjes zijn zilverwit, maar zien er blauw uit vanwege de blauwe meeldraadjes die er uit steken.
De tuinen zijn in alle seizoenen van het jaar te bezoeken. Ik verheug me nu al op de winter.
Plantenjournaal – Koninginnenkruid Ten slotte het Koninginnenkruid (Eupatorium purpureum ‘Purple Bush’). Het is een vaste plant die goed tegen de kou kan. De bloemkleur is purperroze en de bloeitijd is van augustus tot en met september. De bladeren zijn groen, maar blijven dat niet in de winter. De plant wordt op zijn minst een meter hoog en is goed te combineren met grassen. De bloemen staan graag in de zon terwijl de stengels liever in de vochtige grond staan.
Op een plaats achter in de border komt het het beste uit. Het kruid trekt veel bijen aan. Voor een optimale groei heeft het koninginnekruid wel veel water nodig. Dat is in Nederland geen probleem, anders blijft de plant veel lager en groeit minder bossig uit.
Eupatorium purpureum ‘Purple Bush’ met Grassen foto MvL
Stel je bent zeventig, wordt ziek en je bent voor de rest van je leven gekluisterd aan bed of rolstoel. Levensverwachting drie maanden. Dit overkwam de Franse schilder Henrie Matisse. Hij ging niet bij de pakken neer zitten, pakte schaar en papier en begon te knippen. Gelukkig nog veertien jaar lang.
Door de dansende vormen en felle kleuren springt de levendigheid er vanaf. Bij het zien van de overzichtstentoonstelling van al zijn cut-outs in de Tate Modern in Londen, is het nauwelijks voor te stellen dat hij leed aan depressies en pijn had. De kleuren zijn zo overweldigend en de vormen zo bewegelijk. Ook zijn collages voor een Jazz boek met dansende figuren en letters spetteren het papier af.
Mij is verteld dat de tentoonstelling in 2015 in het Stedelijk Museum Amsterdam te zien is. Zeer de moeite waard om een kijkje te nemen, al was het alleen maar om je humeur op te krikken.
Henri Matisse: Ontwerp voor cover ‘Verve IV’ foto MvL
Na de vrolijkheid van Matisse nam ik de bus naar Highgate, waar de beroemste begraafplaats van Londen ligt. Highgate is in 1839 aangelegd naar het voorbeeld van de Parijse begraafplaats Pere-Lachaise.
Ik was van plan om naar de westkant van de begraafplaats te gaan, maar aldaar aangekomen bleek dat je had moeten reserveren en dat het de komende twee weken al vol was geboekt. Nooit geweten dat begraafplaatsen zo populair zijn. Nou is het ook een ultieme horrorbegraafplaats met overwoekerde graven, grote gewelven en spookachtige standbeelden.
In de jaren zeventig deed zich een aantal bizarre incidenten voor, die tot inspiratie dienden voor Bram Stoker’s Dracula. Graven werden geopend, kadavers slingerden in het rond, en een priester werd gearresteerd met een stok en een kruis waarmee hij de ‘Highgate Vampire’ hoopte te vernietigen.
Aan de oostkant van de begraafplaats is het anders. Er heerst rust, het is groen en wordt aardig bijgehouden. En je hoeft vooraf niet te reserveren om er rond te dwalen.
Voor iemand die een eenvoudig graf wilde, is zijn wens niet helemaal uitgekomen. Dit enorme bronzen borstbeeld is van Karl Marx en ligt op de East Cemetery of Highgate. Grappig dat een groot communist in een van de meest kapitalitsche hoofdsteden van de wereld ligt.
Ook schrijfster en dichteres George Elliot ligt hier begraven. Elliot was een vrouw, haar eigen naam was Mary Ann Evans. Ze gebruikte een mannelijk pseudoniem om te zorgen dat haar teksten serieus genomen werden. Haar meest geciteerde uitspraak is: “It is never too late to be what you might have been ” ( het is nooit te laat om te zijn wat je had kunnen zijn). Met deze toch wel prettige gedachte, nam ik de bus terug naar Londen.
Groene Vrijdag 